Patella (Diz Kapağı) Çıkığı
Diz kapağı (Patella), altındaki femur kemiği üzerindeki yuvasında yerleşen, dizimizi bükerken yuvasına giren ve dizi açıp bacağı düz pozisyona getirdiğimizde yuvasından ayrılan bir kemiktir. Bazı durumlarda bu bahsettiğim hareketler dışında da yuvasından kurtulup çıkığa sebep olabilir. Bunun altında yatan kişiye özgü anatomik sebepler olabildiği gibi normal anatomik yapıdaki birisinde de özellikle direkt ya da indirekt travma ile patella çıkığı oluşabilir. Zamanla tekrarlayabilen ve bazen de çıkacakmış hissi uyandıran bu durum ‘’patellar instabilite’’ olarak adlandırılır.
· Patella çıkığı ve patellar instabilitenin belirtileri nelerdir?
Patellar instabilitesi olan hastalarda dönme ve bükme hareketleri esnasında diz kapağı yerinden çıkabilir ya da çıkacakmış hissi uyanabilir.
Diz kapağı yuvasından her zaman tam olarak çıkmaz. Hafif kaymalar şeklinde de olabilir.
Bu hastalarda diz önü ağrısı şikayeti sıklıkla vardır.
· Patellar İnstabilite tanısı nasıl konulur?
Bu hastaların hikayesi ayrıntılı olarak dinlenip birtakım fizik muayene testleri yapıldıktan sonra patellar instabilite ön tanısı konulur. Daha sonra Medial Patellofemoral Ligament (MPFL)’in ve troklear oluğun değerlendirmesi için MR, TT-TG mesafesi dediğimiz mesafenin değerlendirmesi için BT, dizin 30 derecede çekilmiş yan grafisi, tanjansiyel patella grafisi ve ortoröntgenogram dediğimiz bacağın uzun aksını değerlendirdiğimiz bacak uzunluk grafileri çekilerek patellar instabilitenin neden kaynaklandığına yönelik araştırmalar yapılıp sebep ortaya konur.
· Patellar instabilite nasıl tedavi edilir?
Özellikle ilk çıkık olması durumunda altta yatan ek bir sorun yoksa hastalara özel fizik teadavi metodları ile bir süre takip uygulanabilir. Takiplerde subluksasyon ya da tekrar çıkık gelişmesi durumunda, çıkacakmış korkusunun günlük hayatı ve sportif faaliyetleri etkilemesi durumunda operasyon planlanabilir.
Altta yatan ek bir kemik patolojisi ve dizilim sorunu yoksa hastalara MPFL rekonstrüksiyonu ameliyatı uygulanır.
Ek sorunların olması durumunda patella diziliminin sağlanması, bacak uzun aksının düzeltilmesi gibi durumlar MPFL rekonstrüksiyonuna eklenebilir.
· Patellar İnstabilite için MPFL Rekonstrüksiyonu ameliyatı uygulanan hastaların ameliyat sonrası süreçleri nasıldır?
Hastalar ameliyat sonrası 1. gün ayağa kalkıp ihtiyaçlarını görebilirler.
Diz ekleminin aşamalı hareketine izin verilir. Derece haftalar içinde arttırılır.
Hastaya ameliyat sonrası 1. gün gösterilen hareketlerle fizik tedavi sürecine başlanır ve uygulanan hareket çeşitleri ile süresi giderek arttırılır.
Aşağıdaki resimde, soldaki fotoğrafta patellar instabilitesi olan bir hastanın MR görüntülerinin transvers kesitini görüyorsunuz. Sağdaki fotoğrafta da MPFL rekonstrüksiyonu uyguladığımız bir hastanın ameliyat esnasındaki skopi görüntülerini görüyorsunuz.
